komunistmucadele - Materyalist Felsefe

Materyalizm veya maddecilik, varlığın yapısı hakkında belli bir tavrı yansıtan bir görüştür. Materyalist filozoflara göre var olan her şey, bize başka türlü görünse bile ya madde, ya da maddi bir şeydir. Yani bu demektir ki madde olarak görünmeyen şeyler de maddeye indirgenebilir. Varlığın temeli, maddedir ve her şey maddi bir şeye indirgenebilmektedir.

Bütün bunların dışında, çeşitli materyalist filozofların farklı madde anlayışları vardır. Bu bağlamda, materyalizmin çeşitli türlerinden söz etmek mümkündür.

Demokritos ve Atomcu Madde Anlayışı Nedir?

Yunan dünyasında Demokritos, atomcu madde anlayışının temsilcisidir. Demokritos'tan sonra aynı düşünceyi Lucretius ve Gassendi devam ettirmişlerdir.

Demokritos'un görüşlerini şu şekilde sınıflandırabiliriz:

1. Gerçek dünyanın en son yapı taşları, her şeyin kendisinden meydana geldiği ve kendisine ayrıştığı bölünemez fiziksel gerçeklikler olan atomlardır. Atomlar farklı büyüklük ve biçimlerdedir. Mesela bazı atomlar küp, bazı atomlar piramit, bazı atomlar top şeklindedir; bazıları çengelli, bazıları girintili ve çıkıntılıdır. Bu atomların ortak özellikleri, onların; bölünemez, parçalanamaz, içlerine nüfuz edilemez olmaları, boşlukta yer kaplamaları ve sürekli olarak bir hareket içinde olmalarıdır.

2. Evrendeki bütün nesneler, uzayda dağılmış olan atomların birleşmesinden dolayı ortaya çıkmaktadırlar ve bundan başka bir şey değillerdir. Bir taş da bir masa da hatta insan zihni de bu atomlardan meydana gelmiştir. Duygu, zihin, ruh gibi madde dışı olarak düşünülen şeyler de aslında maddidirler ve atomlara indirgenebilirler.

3. Demokritos için hareket, atomların temel özelliğidir. Atomlar boşlukta farklı hızlarla düşerler. Bu düşüşte büyük olanlar, küçük olanlara çarparak onların yönünü değiştirir. Böylece sonsuz bir vurma ve çarpmalar dizisi başlar. Sonuç olarak da varlık dünyasındaki her şey bu çarpmaların bir ürünü olarak ortaya çıkar. Bu da demektir ki "evrende rastlantı yoktur." Yani Demokritos, rastlantıyı reddetmiştir. Demokritos'a göre her şey birbirine zorunlu olarak bağlıdır.

4. Demokritos'a göre atomların gerçekten de büyüklüğü, biçimi ve hareketi vardır; ama onların sıcak veya soğuk, ekşi veya tatlı olma gibi nitelikleri yoktur. Bu türden nitelikler, atomların bir araya gelip insanın duyu organlarında meydana getirdiği etki sonucu ortaya çıkar. Demokritos bu durumu şöyle açıklar: "Tatlı, acı, sıcak, soğuk ve renk yalnızca zihinde vardır. Gerçekte ise atomlar ve boşluktan başka bir şey yoktur."

Bütün bunların ışığında, Demokritos'un maddecilik anlayışını şöyle özetlemek mümkündür: Var olan her şey, maddedir; maddi değilmiş görünen şeyler de (düşünce, zihin, ruh, duyum, hisler) maddeye indirgenebilir; evrende hiçbir şekilde rastlantıya yer yoktur, her şey belirlenmiştir ve zorunlu olarak meydana gelir; evrende hiçbir amaç yoktur; her şey mekanik bir nedensellik sonucu ortaya çıkar.

Hobbes ve Cisimci Maddeci Anlayışı Nedir?

Hobbes, 17. yüz yılda yaşamış olan ünlü bir İngiliz siyaset bilimci ve filozoftur. Hobbes aynı zamanda bütün çağların görmüş olduğu en bilinçli maddeci (materyalist) düşünürlerden birisi olarak görülmektedir.

Hobbes, atomcu bir madde anlayışına sahip değildir. Bunun sebebi hareketin olması için herhangi bir boşluğun olması gerektiğine inanmamasıdır. Hobbes böylece hem atomu, hem de atomun hareket ettiği düşünülen "boşluk varsayımı"nı reddeder.

Hobbes için madde, cisimdir. Cisim; düşünceden bağımsız olarak uzayın bir parçasını dolduran, eni, boyu ve derinliği olan şeydir.

Hobbes, "Leviathan" isimli dünyaca ünlü başyapıtının 46. bölümünde şöyle demiştir: "Dünya (bununla sadece üzerine yaşadığımız yer yuvarlağını kastetmiyorum; evrenin, yani var olan şeylerin tümünün meydana getirdiği bütünü kastediyorum) cisimseldir, yani cisimdir ve cismin boyutlarına, en, boy ve derinliğine sahiptir. Dolayısıyla evrenin her parçası cisimdir ve cisim olmayan hiçbir şey, evrenin parçası değildir."

Hobbes'un bu cümlesinde, onun gizil biçimde de olsa bir tanrıtanımaz olduğunun kanıtıdır. Zaten kendisiyle tutarlı olan bir materyalizmin tanrıyı ya fiziksel bir nedene indirgeyeceği, ya da onu reddedeceği açıktır. Bundan dolayıdır ki maddeciliğin (materyalizmin) tanrıtanımazcılık ile sıkı bir ilişkisi vardır denilebilir.

La Mettrie ve Makine İnsan Anlayışı Nedir?

La Mettrie, 18. yüz yılda yaşamış olan Fransız bir maddeci filozof ve "Ruhun Doğal Tarihi" ile "Makine-İnsan" eserleri sayesinde büyük ün kazanmış bir düşünürdür.

La Mettrie; Descartes'in hayvanların ruhları olmadığı, onların saat gibi bir makine olduğu, tinsel bir insan ruhu anlayışının gereksiz olduğu, insanın da bir makine olduğu görüşlerini kanıtlamak istemiş ve bu yönde çalışmalar yürütmüştür.

Ona göre asıl var olan, yani "töz", tamamen maddedir. Hayvanlar ve insanlar aynı yapıdaki varlıklardır; bu nedenle de insanda bedenden öte bir ruhun varlığını kabul etmek gereksizdir.

(ALINTI)